Η παλιά μας βρύση - Σαν πας Μαλάμω'μ για νερό... στη βρύση θα σε καρτερώ.

Αν η Μαλάμω ανταποκριθεί στο κάλεσμα του καλού της και πάει στη βρύση να γεμίσει τη στάμνα της όταν αυτός θα ποτίζει το άλογό του, ίσως ανταλλάξουν και ένα γλυκό φιλάκι.

Εάν ήθελε να του κάνει ένα καψονάκι, να τον ''στήσει'', έτσι για να δοκιμάσει την αγάπη του και πήγε στο ραντεβού μερικές δεκαετίες αργότερα, τότε σίγουρα δε θα βρήκε ούτε τον καλό της, μα ούτε και τη βρύση γιατί  ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού οδικού μας δικτύου την κατέστρεψε πλήρως...την ισοπέδωσε

Δεν υπολόγισε την εξέλιξη. Τον πολιτισμό.

 Δε φαντάστηκε η καψερή οτι θα ρθει καιρός που δε θα χρειάζεται να πάει στη βρύση να γεμίσει τη στάμνα της, γιατί το νερό θα υπάρχει μέσα στο σπίτι της και με μια κίνηση του χεριού, στρίβοντας ένα διακόπτη, θα έχει όσο νερό θέλει.
Ούτε η Μαλάμω μπορούσε να σκεφτεί τέτοια πράματα εκείνο το καιρό, μα ούτε και εμείς σήμερα που ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας και της ταχύτητας μπορούμε να σκεφτούμε τι θα μας ξημερώσει αύριο.

Καθημερινώς κάτι καινούργιο μπαίνει στη ζωή μας και εμείς παθιασμένοι και αχόρταγοι καταναλωτές όπως έχουμε καταντήσει, το αρπάζουμε, το βάζουμε στο κομοδίνο, πετάμε το παλιό που μέχρι χτες ήταν καινούργιο και σε λίγο καιρό, κοιτάμε με νοσταλγία στις αντίκες όλα αυτά που θεωρήσαμε άχρηστα και πετάξαμε.
Όπως με νοσταλγία αναπολούμε  αυτές τις παλιές βρύσες τις χορταριασμένες χωρίς νερό οι περισσότερες, που έστεκαν εκεί για να μας θυμίζουν εκείνες τις εποχές και τον ρόλο που έπαιξαν στη ζωή μας.

 Πολλές έχουν χαρακτηρισθεί ''έργα τέχνης'', ψηλές, αριστοκρατικές, με τα καλοπελεκημένα αγκωνάρια και τον περιβάλλοντα χώρο ειδικά διαμορφωμένο να εξυπηρετεί τις ανάγκες του χωριού. 

Ωραία πέτρινα σκαλοπάτια, ειδικά πεζούλια να ακουμπάνε τις στάμνες και τις βαρέλες για να τις ζαλώνονται εύκολα, τσιμεντένιες γούρνες για το πότισμα των ζώων και χτιστές σκάφες για το πλύσιμο των ρούχων.

 Οι βρύσες αυτές ήταν ακόμα τόπος ξεκούρασης των οδοιπόρων, των περαστικών που έβρισκαν λίγη δροσιά και ανακούφιση με το δροσερό νεράκι.
Η δική μας  παλια βρύση όπως την έλεγαν από τον τρόπο που  ήταν  φτιαγμένη, δείχνει οτι εξυπηρετούσε  ανθρώπους και ζώα. 

;Hταν πολυσύχναστη γιατί το τρεχούμενο νεράκι της ήταν πάντα δροσερό και την προτιμούσαν όχι μόνο από τις κάτω γειτονιές, αλλά θυμάμαι γυναίκες από την κορυφή του χωριού  που έρχονταν να πάρουν νερό.

Τις Κυριακές, μετά την εκκλησία, οι γυναίκες έφευγαν σκυφτές και βιαστικές για το σπίτι να ετοιμάσουν το φαγητό. 

Οι άντρες έμεναν,στα μαγαζιά για καφεδάκι, ουζάκι, για καμιά πρέφα μέχρι να έρθει η ώρα του φαγητού. 

Οι γεροντότεροι κάθονταν παρέες-παρέες και οι νεότεροι έκοβαν βόλτες πάνω-κάτω πέρα- δώθε στον κεντρικό δρόμο. 

Είχε πολύ κόσμο τότε το χωριό.

Συνήθως τις Κυριακές ερχόταν και κάποιο τρακτέρ η καμιά φρέζα με είδη μαναβικής. 

Ντομάτες, λαχανικά, φρούτα, καρπούζια κ.λ.π. 

Οι μεγαλύτεροι από εμάς που είχαν λεφτά αγόραζαν ένα καρπούζι, το έβαζαν κάτω από το σουλινάρι της παλιάς  βρύσης να κρυώσει, το έκοβαν και το έτρωγαν. 

Όταν τελείωναν, πηγαίναμε εμείς οι πιτσιρικάδες και "περιλαβαίναμε" τις φλούδες. 

Εάν είχε μείνει λίγο κόκκινο σε κάποιο κομμάτι, γινόταν πόλεμος για το ποιος θα το πάρει, αλλά και τις υπόλοιπες ( φλούδες ) τις κάναμε γυαλί. 

Μόνο το απέξω, το πράσινο έμενε.

Με την ίδρυση του πρώτου υδραγωγείου στα 1957περίπου τοποθετήθηκε μία κοινόχρηστη βρύση σε κάθε γειτονιά και στον κεντρικό δρόμο του χωριού που και αυτές έγραψαν την δική τους ιστορία και θα αναφερθούμε κάποια στιγμή 

Δικαιολογημένα ο λαός θέλησε να τις κάνει σημείο αναφοράς στη ζωή του κάθε χωριού, για όμορφες γραφικές συνήθειες, τόπο για ειδύλλια, για νεανικά σκιρτήματα και χτυποκάρδια, μέχρι απόκοσμες παραδόσεις και θρύλους για αερικά, νεράιδες και ξωτικά.
Όλα αυτά όμως με τον καιρό χάθηκαν και η ομορφιά τους ξεθώριασε.

Οι βρύσες ''μετακόμισαν'' μέσα στα σπίτια, οι μπουγάδες χώθηκαν στα πλυντήρια, ζώα πια δεν υπάρχουν στις αυλές και στα κατώγια για να ξεδιψούν στη βρύση.
Έτσι, οι παλιές αυτές βρύσες, ρημάχτηκαν από τον χρόνο.
Τα σύγχρονα δίκτυα διανομής νερού αφαίρεσαν την χρησιμότητά τους.
Άρχισαν να ερημώνουν, να μαραζώνουν, να στερεύουν από την αδιαφορία και την εγκατάλειψη, χάνοντας έτσι τη δόξα και την ομορφιά τους και τελικά την ολική καταστροφή τους από τους τοπικούς άρχοντες της εποχής προς χάρι του εκσυγχρονισμού της αγροτικής οδοποιίας 
Ο λαός, τους εμπιστεύτηκε την τύχη του χωριού του, της πόλης του και αυτοί έπρεπε να σεβαστούν, να εκτιμήσουν και να φανούν αντάξιοι της εμπιστοσύνης που τους έδειξαν. 

Αισθάνθηκαν δυνατοί, αλαζόνες και επειδή είχαν μια σφραγίδα στα χέρια τους, αποφάσιζαν και υπέγραφαν χωρίς να ρωτήσουν κανέναν.
Ίσως κάποια στιγμή πρέπει να ξανακτίσουμε την ιστορία μας 
Φυσικά με σεβασμό στην παράδοση, γνώση και γούστο για να αποκατασταθεί ένα παλιό κατασκεύασμα στην αρχική του μορφή αν και οι καιροί είναι δύσκολοι και τα οικονομικά περιθώρια στενεύουν
Απαιτείται συνεργασία με ειδικούς να μελετήσουν, να σχεδιάσουν, να συμβουλέψουν και να κατευθύνουν τον μάστορα, που θα πρέπει κι αυτός με τη σειρά του να έχει στο αίμα του την τοπική παράδοση και την φαντασία των παλιών μαστόρων.
Χρειάζεται γνώση της παλιάς νοοτροπίας και φαντασία για να αποτυπωθεί η παλιά μορφή του έργου.
Ευτυχώς, όλα αυτά, έχουν μείνει στο χρονοντούλαπο των αναμνήσεών μας, ανεξίτηλα, όπως τα είχαμε γνωρίσει και αγαπήσει, με τη μορφή που τους είχαν δώσει οι παλιοί μαστόροι που τα έφτιαξαν.
Αυτές οι βρύσες, τα μισογκρεμισμένα ξωκλήσια, οι θολωτές εξώπορτες, οι πέτρινες πεζούλες, οι φούρνοι, τα πηγάδια είναι η κληρονομιά μας. 

Είναι η ιστορία μας, είναι το χτες.

Εάν χάσουμε το χτες, δε θα έχουμε αύριο.

Β.Μ